ORTODONTİ NEDİR?

Ortodonti diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır. Bu uzmanlık dalı dişlerin çene içindeki konumları, çenelerin birbirleriyle ve yüz ile olan ilişkileriyle ilgilenmektedir. Ortodonti uzmanı veya ortodontist olmak isteyen öncelikle beş senelik diş hekimliği fakültesinden mezun olmalıdır. Daha sonra diş hekimliği fakültelerinin ortodonti anabilim dalında en az dört senelik uzmanlık veya doktora programlarından birini bitirmelidir. Dişhekimliğinin bir uzmanlık dalı olan ortodonti, diş, çene ve yüz kompleksini normal yapı ve gelişim, anomaliler ve anomalilerin tedavisi yönünden ele alan bilim dalıdır. Halk dilinde ‘tel tedavisi’ olarak da belirtilen ortodonti, Latince’de düz anlamına gelen “ortos” ve diş anlamına gelen “dontos” kelimelerinden köken alan bir kelimedir.

Çapraşık dişlerle ağız hijyeni sağlamak daha güçtür ve bu yüzden dişeti rahatsızlıkları ve çürükler daha kolay oluşur. Ayrıca çapraşıklıkta ve eklem ilişkisi bozuk olduğunda çiğneme tam yapılamaz sindirim sisteminde bir takım problemler başlar. Alt ve üst dişlerin birbiriyle tam uyumlu olmadığı durumlarda, çene eklemine veya tek bir dişe fazla yük gelerek ağrılı ve tedavisi zor problemlere yol açabilir. Bu sebeple, ortodontinin amacı, ortodontik problemin meydana gelmesini önlemek, eğer meydana gelmiş ise bu problemi çözmek, iyi bir fonksiyon, iyi bir estetik ve erişilen durumun kalıcı olmasını sağlamaktır

Ortodontik tedaviler, ortodontist (ortodonti uzmanı) teşhisi ve tanısı ile başlamaktadır. Ortodontik tedavilerde belirli bir tedavi planı yapıldıktan sonra tedavi süreci başlamaktadır. Ortodontik tedaviler, yapılacak tedavinin amacına göre; Koruyucu, önleyici, hareketli, sabit, ortognatik (Çene cerrahisi), Fonsiyonel (ortopedik) tedavi, ekleme yönelik tedavi (splint tedavisi) ve pekiştirme tedavisi olarak uygulanabilir.

KORUYUCU ORTODONTİK TEDAVİLER

Her çocuğu 6 yaşında bir ortodonti uzmanının görmesi gerekir. Hiçbir müdehale yapılmayabileceği gibi, bazı ufak önlemlerle büyük sorunların önüne geçilmesi sağlanabilir. Parmak emme, uzun süreli biberon veya emzik kullanımı, dil itimi, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıkların sebep olduğu kemiksel ve dişsel sorunların önüne geçmeyi ve tamamen durdurmayı sağlayabilir. İlerde anca çekimli tedaviyle düzelebilecek çapraşıklık ve yer darlıklarının önüne geçip tüm dişlere rahatça yer açılmasını sağlayabilir. Dar ve geride kalmış üst çene kemiklerinin rahatça genişleyip ileriye alınmasını sağlayabilir. Bazı vakalara erken müdehale edilir, bazı vakalara süt dişlerinin değişip daimi dişlerin gelmesine yakın yani 8-9 yaş civarı müdehale edilir, bazı vakalara ise 11-12 yaşından önce başlanmaz.

Amaç, çocukta ortodontik anomalinin oluşmasını önlemektir. Uzun süreli parmak emme, biberon veya emzik kullanımı, ağız solunumu gibi kötü alışkanlıklar ya da erken kaybedilen, çürümüş ve tedavi edilmemiş sütdişleri, çene kemikleri ideal oranlarda olsa bile ilerde kapanış bozukluklarına, çapraşıklığa veya gömük kalmışdişlere sebebiyet verebilir.

6 - 10 Yaş arası çocuklarda, acil müdahale etmemiz gerektiğinde kullandığımız aygıtlardır. Yemek yemek dışında 24 saat kullanılması başarılı olmamızı sağlayacak ana unsurdur. Yemek yerken çıkartılabilmesi, özgürce yemeyi ve istenilen ağız hijyeninin sağlanmasını mümkün kılar.

YETİŞKİN ORTODONTİ TEDAVİLERİ

Yetişkin hastalarımızda diş teli tedavisi için bir üst sınır olmayıp tek ve en önemli kriter hastamızın ağız ve diş dokularının sağlıdır. Tedaviye başlamadan önce diş eti çekilmeleri ve dolayısıyla kemik kayıpları iyi değerlendirilmeli, vakaya göre en kısa sürede en sağlıklı sonucu alabileceğimiz tedavi yöntemi seçilmelidir. Çocuk hastalardan farklı olarak ortodonti tedavi normlarına göre en ideali değil, hastamızın koşullarına göre en ideali elde etmeyi hedeflemeli ve tedaviyi şekillendirmeliyiz.

LİNGUAL ORTODONTİ

Kimse fark etmeden ortodonti tedavisi görmenin tek yolu olan "Lingual Ortodonti", dişlerin iç yüzeylerine yapıştırılan sabit tellerle yapılan ortodonti tedavisine denir. Lingual dil dokusuna komşu bölge demektir. Tam da tarif edildiği üzere bu tel tedavi yönteminde teller dil dokusuna komşu yüzeye yapıştırılır. Bu sebeple, dudak ve yanak dokusuna komşu yüzeye yapıştırılan tel tedavisine kıyasla dilin adaptasyonu biraz daha uzun sürer. Ancak estetik kaygısı olan hastalarımız için en başarılı ve uygun tedavi seçeneklerinden biridir. Günümüzde özellikle yetişkinler ve dişlerinin değerini bilen hastalarımızın rağbet ettiği lingual ortodonti tedavisi, ağız ve diş yapınızın estetik, fonksiyon ve sağlık sorununa son derece estetik bir çözüm üretiyor.

Lingual ortodonti tedavisinde teller, dişlerinizin iç kısmından yapışıp size görünmez bir ortodonti tedavisi şansı sunuyor. Kemik ve diş yapınıza göre, self-ligating sürtünmesiz sistem teller kullanılabileceği gibi bazı özel durumlarda, hızlı diş hareketi ya da diş eti çekilme riski olup dişlerinizin fazla miktarda öne ya da yana hareket etmesini istemediğimiz durumlarda standart lingual stb braketlerle de tedaviniz yapılabilir. Burada uzman görüşü almanız, doktorunuzun tavsiyesini dinlemenizde büyük fayda var.

İMPLANT ÖNCESİ ORTODONTİ

Eksik dişlerinizin sayısı ve yerine göre, bazen hiç implant konmasına gerek kalmadan, bazen planlanmış implant saysını azaltmak, bazen de implant konacak yerin kemiğini, dişleri hareket ettirerek arttırmak yoluyla ortodonti tedavisi görme şansınızı kullanmak için ,ya da en azından bütün bunların nasıl olabileceğini bilmek amacıyla bir ortodonti uzmanından fikir almanızda fayda var.

ORTODONTİK TEDAVİ VE DİŞ TELLERİ İÇİN AĞIZ HİJYENİ

Eğer braket taktırmadan önce diş fırçalama ve diş ipinin önemli olduğunu düşündüyseniz haklısınız. Fakat ortodontik tedavi gören insanların ağız hijyenine daha fazla dikkat etmeleri gerekir. Braket takılı olan dişlerde daha fazla yiyecek birikimi olur. Eğer dişlerden ve braketlerden plak temizlenmezse diş eti hastalığı, çürüme ve kötü nefese yol açarlar. Plak, bakteri, kalıntı ve yiyecek parçalarından oluşan bir karışımdır. Bakteriler şekerle beslenerek asit üretir, dişetlerini rahatsız eder, dişin mine tabakasına hasar vererek kötü kokuya sebep olurlar. Plağın düzenli ve düzgün temizlenmesi önemlidir. Böylece braketler çıktığında alttaki diş sağlıklı ve güçlü olur.

DİŞ FIRÇALAMA

Yumuşak uçlu diş fırçası kullanın - yumuşak uçlar çatlak ve köşelere ulaşmakta orta ve sert uçlardan daha başarılıdırlar ayrıca dişetlerini rahatsız etmezler. Bazı markalar, özellikle braketli insanlar için diş fırçası üretirler. Çift seviye olarak bilinen bu fırçalar kenarlarda daha uzun, ortalarda daha kısa kıllara sahiptir. Ya elektrikli diş fırçaları? - Gerekli olmamakla beraber eğer elinizde varsa, braketlerle kullanımı güvenlidir. Tek dikkat edilmesi gereken fırçanın plastik arkasının braketlere çarpmamasıdır. Ayrıca dişe takılı olanları gevşetmemek veya hasar vermemek için orta hızda kullanım tavsiye edilir. Günde en az 3 defa diş fırçalayın. Braketlerin arasında veya çevresinde yemek kalmadığından emin olmak için en iyisi yemek sonrası diş fırçalamaktır. Dişler her sefer en az 5 dakika yavaş ve dikkatlice fırçalanmalıdır. Dişin ve braketlerin içini dışını ve çiğneme alanlarını fırçalamak çok önemlidir. Dişinizi en az 5 dakika fırçalamak çok önemlidir. Yeterince fırçaladığınızdan emin olmak için saat veya kronometre kullanabilirsiniz.